Proefondervindelijk overwinteren van Testudo hermanni  en Testudo graeca  in natuurlijke en natuur-getrouwe omstandigheden.

----------------------------------------------Ivo Ivanchev – Bulgarije-----------------------------------------------------







De laatste twintig jaar zijn T. hermanni en T. graeca wereldwijd de meest gewone huisdieren geworden.
Aanvankelijk door massale,deels illegale,uitvoer uit het Oost-blok en de laatste tijd door grootschalige nakweek in gevangenschap .
Ook omdat ze zich tamelijk kunnen aanpassen aan soms totaal verschillende omstandigheden.
Hoewel er al heel wat studies bestaan over hun leefwijze in de natuur en gevangenschap blijft hun winterslaap het meest onbekende gegeven.
Het is nochtans geweten dat dit een belangrijke rol speelt in optimale opgroei,voortplanting,algemene gezondheid enz.
De techniek van het kunstmatig overwinteren is de laatste tijd sterk verbeterd en geeft goede resultaten maar omdat T.hermanni en T.graeca in een zeer groot gebied voorkomen ,waar de weersomstandigheden zeer verschillend kunnen zijn, moeten ze over specifieke aanpassings -technieken  kunnen beschikken.
Het is niet  geweten hoe zij de soms harde Mediterrane winters overbruggen.
Algemeen is geweten dat de beide soorten winterslaap houden van midden Oktober /November tot eind Maart/begin April ,met ondertussen korte “wakkere”momenten als de temperatuur stijgt.
Vorst en uitdroging zijn de meest kritieke factoren.
De optimale temperatuur is 5°C met een veiligheidstolerantie tussen 0°C en 10°C.Lange periodes onder nul kunnen schade veroorzaken door bevriezing van lichaamsvloeistoffen.
Het weglaten van deze winterslaap kan nierfalen, anorexia en onvruchtbaarheid veroorzaken.
Dit onderzoek werd gehouden in het Oosten van Bulgarije met het typische klimaat van het Zwarte Zee-gebied.
In totaal werden 46 dieren gevolgd over een periode van vier jaar.
Ieder dier werd precies gewogen vlak voor en juist nà de winterslaap.
De temperaturen werden opgemeten door Thermochron thermologgers om de 3 uren ,onder de grond,vlak tegen de schildpadden.
De buitentemp.werd gemeten op de bodem.
Voor T.hermanni is de gemiddelde duur v.winterslaap 147 dagen terwijl dat voor T.graeca gemiddeld 139 is.
De meerderheid van de dieren start de winterslaap gedurende de tweede helft van November en komt weer buiten in de 20 eerste dagen van April.In die periode is het verlies aan lichaamsgewicht bij volwassen dieren tussen 1-10,06 % terwijl dat bij zeer jonge dieren hoger kan liggen.
Bij overwintering  van 60 dagen“in koelkast” bij temp.tussen 3°C en 6°C en relat.vochtigheid 60-80% verloren tweejarige jongen 7_9% gewicht.
Tijdens de winter lag de temp.ondergronds tussen -5°C en 15°C waarbij 18 dagen onder nul.
De dag dat -5 werd gemeten onder de grond was de buitentemperatuur – 26.5°C !
In de winter 2005-2006 werden 30 dagen onder nul ( -4°C) ondergronds gemeten terwijl de buitentemperatuur dan -23°C bedroeg.
De sterfte bij schildpadden was toen het gevolg van de ongewone stijging van grondwater als gevolg van enkele dagen zware neerslag.
Dit bevestigd de mening van Bidmon dat niet zo zeer de lage temp. maar de combinatie met hoog grondwater gevaarlijk kan zijn.
Het blijkt dat voornamelijk de periode op het eind van de winterslaap risicovol is.
In Maart kan de temperatuur tijdelijk stijgen waardoor de dieren weer actief worden maar niet voldoende “wakker” om s’avonds weer weg te kruipen terwijl de temperatuur dan sterk dalen kan.





Kort kan ingegaan worden op de dramatische achteruitgang deze soorten in Bulgarije.
Na de massale export van T.hermanni en T.graeca ibera in het verleden is nu  het algemene toerisme oorzaak van de snelle achteruitgang van deze soorten.
De explosieve bouw van hotels,bungalowparken,golfterreinen enz. naast ontbossing voor vergrote landbouwgronden  en industrie zijn de oorzaak van  massaal biotoopverlies.
Terwijl deze soorten officieel strikt beschermd zijn onderneemt Bulgarije niets .
Als “tegenreactie” is de auteur Ivo Ivanchev het Gea Chelonia Foundation gestart waar dit onderzoek plaats vond.
Volledigheidshalve vernoemd de auteur ook het feit dat schildpadden in Bulgarije voor menselijke consumptie verzameld werden/worden .
Voornamelijk tijdens de 1e en 2e wereldoorlog gebeurde dit op grote schaal maar actueel zou dit, voornamelijk bij de zigeunerbevolking, verder gebeuren.