Kinosternon leucostomum postinguinale

Kinosternon leucostomum postinguinale

Door Stephan Pauly

Kinosternon leucostomum postinguinale, de zuidelijke witlipmodderschildpad, is een in 1887 door Edward Drinker Cope ontdekt lid van de Kinosternidae. Het is één van de twee ondersoorten van Kinosternon leucostomum. Kinosternon leucostomum postinguinale heeft oranje gekleurde “banen” op de flanken van de kop. Deze banen kunnen ook geheel gestippeld zijn. De hals is oranje gemarmerd en de poten zijn grijs tot bruin gekleurd. De dieren hebben twee korte baarddraden aan de onderkaak. Er zijn ook exemplaren die minder oranje gekleurd zijn. Aan de lichte, haast witte snavel heeft de zuidelijke witlipmodderschildpad zijn Nederlandse naam te danken. Het carapax is matig gewelfd en bruin van kleur. Het plastron is ivoorgeel tot donker gekleurd, soms met donkere vlekken. Kenmerkend voor Kinosternon-soorten, is dat het plastron dmv twee “scharnieren” gesloten kan worden, zo ook bij de witlip. De maximale grootte is bereikt bij een carapaxlengte van 12cm. De mannen hebben een dikkere en langere staart en worden meestal iets groter dan de vrouwen. Ook de kop is groter en oogt krachtiger. De neus tekent zich meer af van de kop en is wat naar beneden gericht.

De andere ondersoort van Kinosternon leucostomum is Kinosternon leucostomum leucostomum. De verschillende ondersoorten zijn te determineren aan de hand van het plastron. Bij postinguinale mogen het schildje in de oksels (axillaar) en de liezen (inguinaal), elkaar niet raken. Bij Kinosternon leucostomum leucostomum raken de schildjes elkaar duidelijk wel.
Kinosternon leucostomum leucostomum is meestal minder oranje gekleurd. De oranje banen op de kop zijn zelden tot nooit aanwezig. Deze ondersoort wordt aanzienlijk groter met een carapaxlengte van 14 tot 17cm. Verder in dit artikel wordt Kinosternon leucostomum postinguinale aangeduid met Klp.

Het natuurlijke biotoop
Klp leeft in het zuiden van centraal Amerika. Hij wordt gevonden in de landen, Nicaragua, Costa Rica en Panama, in de Pacifische kustzone. Hij leeft daar in schaduwrijke, met waterplanten begroeide, ondiepe poelen en rivieren. Hij prefereert stilstaand water. Klp wordt gevonden in waterdieptes tussen de 1 en 3m. De oevers van deze wateren lopen altijd geleidelijk af waardoor de dieren naar ondieper water kunnen “lopen”.

Onderstaande tabellen geven de gemiddelde temperatuur en gemiddelde neerslag weer van verschillende locaties in het verspreidingsgebied van Kinosternon leucostomum postinguinale

Nicaragua (Chinandega, hoofdstad van de provincie Chinandega aan de Pacifische kust)
Jan Feb Mar Apr Mei Jun Jul Aug Sep Okt Nov Dec Jaar
Temp (°C) 26.9 27.5 28.2 28.7 27.7 26.6 27.0 26.7 26.1 26.1 26.0 26.1 26.9
Neerslag (mm) 0.4 1.1 7.4 19.0 258.3 356.5 174.8 235.9 384.1 462.2 73.0 8.6 1973.3

Costa Rica (Puerto Limón, plaats aan de oostkust)
Jan Feb Mar Apr Mei Jun Jul Aug Sep Okt Nov Dec Jaar
Temp (°C) 24.3 24.6 25.1 25.6 26.1 26.0 25.2 25.7 25.9 25.7 25.1 24.5 25.3
Neerslag (mm) 316.7 216.3 202.8 275.0 287.3 288.2 435.0 296.9 143.1 205.8 396.4 454.7 3513.5

Panama (Balboa, plaats aan de zuidkust)
Jan Feb Mar Apr Mei Jun Jul Aug Sep Okt Nov Dec Jaar
Temp (°C) 28.1 28.6 28.8 28.8 28.1 27.7 27.7 27.6 27.4 27.0 27.4 27.7 27.9
Neerslag (mm) 34.2 16.2 13.5 73.2 198.3 203.4 175.7 200.4 196.7 271.4 260.4 132.9 1776.9

De warmste maanden zijn maart, april en mei. Van de drie genoemde landen is Costa Rica (Puorto Limon) het koelst met een gemiddelde temperatuur van minimaal 24.3°C en maximaal 26,1°C. Panama (Balboa) is het warmst met een gemiddelde minimale temperatuur van 27.0°C en een gemiddelde maximale temperatuur van 28.8°C. Als we de extremen in het totale leefgebied van Klp tegen elkaar afzetten, zien we een verschil over het gehele jaar van 3.7°C.

Wanneer we de gemiddelde neerslag bekijken, zien we dat er in de maanden januari tot en met april de minste neerslag valt. Zoals ik hierboven vermeld heb, zijn dit ook de warmste maanden. In mei tot en met november valt er erg veel regen. Dit is natuurlijk kenmerkend voor een tropisch klimaat. Er valt over het gehele jaar gezien ruim twee keer zoveel regen als in Nederland.

Omdat er geen sprake is van een winter, kennen deze dieren in de koelere maanden dan ook geen “rustperiode”. Wat wel voorkomt is een periode van rust in de droge maanden. Als poelen ed. uitgedroogd zijn, lopen de dieren het bos in om zich vervolgens in te graven onder bv omgevallen bomen waar het koel en vochtig is. Na een periode van twee tot drie maanden, als de regenbuien weer wat vaker vallen, zoeken de dieren het water weer op.

Het aquarium
Als we met deze gegevens een zo natuurlijk mogelijke leefomgeving in het aquarium willen nabootsen, mag je de volgende conclusies trekken:
Mijn ervaring is dat de dieren prima gedijen in een waterstand tussen de 30 en 50 cm mits er voldoende gelegenheid is om gemakkelijk, bijvoorbeeld via kienhout, naar het wateroppervlak te “wandelen”. Het zijn geen uitmuntende zwemmers. Als er te veel inspanning geleverd moet worden om boven te komen, bestaat er het gevaar van verdrinking. Bij jonge dieren is een lage waterstand (5 tot 10cm) een must. Met flink wat decoratie- materiaal zoals kienhoutwortels en/of stenen creëer je een schaduwrijke bak met veel schuilmogelijkheden. Waterplanten zijn belangrijk omdat de dieren het prettig vinden zich tussen de planten op te houden. Daarnaast eten ze af en toe van de waterplanten.

Als we het klimaat na willen bootsen houden we de watertemperatuur in de maanden maart, april en mei op 27-28°C . In de overige maanden bouwen we de temperatuur af naar ongeveer 25°C. Om de hoge luchtvochtigheid te creëren maken we gebruik van een dichte bak.

Kinosternon leucostomum postinguinale zont graag en veel. Zorg voor een makkelijk bereikbare droge plek met warmtelamp waaronder de temperatuur ongeveer 35°C is.

Verdraagzaamheid
Klp is niet altijd de meest vriendelijke soort. Dit geldt overigens voor de meeste Kinosternon soorten. Vooral de mannen kunnen erg agressief zijn. Een koppel samenhouden gaat meestal niet lang goed. De man zoekt steeds toenadering bij de vrouw en als ze niet gewillig is, zal het vaak in bijten uitmonden. Dit heeft verwondingen en stress als gevolg. Vrouwen onderling kunnen ook onverdraagzaam zijn. Echter, wanneer het aquarium ruim genoeg is en er is met voldoende decoratie-materiaal een geschikte indeling gemaakt, kan het goed gaan. Ik adviseer dan een aquarium met de maten 120cm * 50cm * 50cm. Mannen kunnen absoluut niet samen gehouden worden. Ze zullen elkaar bevechten met de dood als gevolg. Eén exemplaar kan kleiner gehuisvest worden.

Voeding
Klp is een makkelijke eter. Ze nemen maar al te graag verschillende soorten voer op. Ik voer mijn dieren een goede schildpaddenbrok en voorgeweekte kattenbrokken. Daarnaast geef ik ze verschillende voedseldieren zoals, krekels, wasmotten, muggenlarven (vooral aan de jongere dieren), meelwormen, enz. Een pas geboren muisje (pinky) wordt ook goed gegeten. Ik zorg er altijd voor, dat er een stuk sepia in de bak ligt om tegemoet te komen aan de kalkbehoefte. Let op, de meeste Kinosternon soorten worden erg snel te dik. Wanneer de schildpad het schild niet meer kan sluiten en daarbij een uitpuilende indruk maakt, dan is het dier te dik. Voer dus niet in overmaat. Om de twee á drie dagen volstaat bij jonge dieren. Bij de uitgegroeide exemplaren mag er om de vier á vijf dagen gevoerd worden. Let wel, vrouwtjes die eieren dragen hebben meer en rijkere voeding nodig.