Geochelone carbonaria

Latijnse naam: Geochelone carbonaria (tot 2004 Chelonidis carbonaria)
Nederlandse naam: Kolenbrander schildpad, savanne schildpad
Lengte: tot 50 cm.
Soort: tropische landschildpad

Omschrijving
De kolenbranderschildpad is een schildpad met een karakteristiek uiterlijk. De schildpad heeft rode tot oranje vlekken op de poten en het hoofd. Het schild is zwart met een gele vlek in het midden van elk costaal en centraal schild. De schilden zijn voorzien van groeiribbels naarmate ze groeien.
Het plastron is geelbruin van kleur. Afhankelijk van de geografische afkomst bevinden zich hier zwarte tekeningen op. Het hoofd en de ledematen zijn grijs van kleur. Hierop zijn duidelijk rode vlekken te zien (vandaar ook de naam 'red footed turtle').

Soort kenmerken
Er zijn geen officiele ondersoorten van de kolenbrander bekend maar toch wordt er gesproken over verschillende vormen.

Noordelijke vorm (Frans Guayana, Suriname)
Vaak fel rood gekleurd op hoofd en poten. Het buikschild heeft een grote donkere tekening over het midden. De vorm wordt gemiddeld 40 cm groot.

Cherry-head
Deze vorm kan zowel gele als rode vlekken hebben op hoofd en poten. Het buikschild donker gekleurd met gele vlekken aan de zijkant. Van deze soort is geen verklaarbare oorsprong bekend.

Braziliaanse vorm
De vorm wordt gemiddeld 30 cm. Ze hebben een geelbruin gekleurd buikschild zonder grote donkere tekening.

Chaco-vorm
Deze soort kan maximaal 60 cm worden en is hiermee de grootste.
Het buikschild is voornamelijk donker gekleurd met een aantal gele vlekken aan de zijkant. Deze vorm komt in het zuidelijke gedeelte van het verspreidingsgebied voor (Gran Chaco, Paraquay).

Geslachtskenmerken
Volwassen mannetjes onderscheiden zich van vrouwtjes door een uitgesproken taillering van het schild, zodat ze bovenaf bezien haast de vorm van een pindadop hebben. Verder hebben ze in vergelijking tot vrouwelijke dieren een hol buikschild en een langere, aan de wortel verdikte staart.

Mannetjes	Vrouwtjes
Groote
Mannetjes zijn vaak groter dan vrouwtjes.	Vrouwtjes zijn vaak kleiner dan mannetjes.
Cloaca kenmerken

Mannetjes hebben een langere en dunnere staart die zijwaarts wordt opgevouwen.	Vrouwtjes hebben een korte en dikkere staart die licht naar de zijkant wijst.
De anaalschilden hebben een lichte kromming naar binnen.	De anaalschilden geven aan de onderkant een ronde opening weer. Hierdoor kunnen de eieren makkelijker worden gelegd door het vrouwtje.
Plastron kenmerken

Het buikschild van de mannetjes hol.	Het buikschild van vrouwtjes vlak of iets bol.
Mannetjes zien er aan de bovenkant uit als een pindadop (getailleerd)	Het schild van de vrouwtjes is nooit getailleerd

Biotoop
De kolenbrander woont in een tropisch regenwoud gebied. Door de inmense groote van het verspreidingsgebied zijn er toch verschillen in biotoop en klimaat.

In het verspreidingsgebied komen de volgende biotopen voor:
bebossing bij rivieren
droge savanne streken
bebosde berghellingen
Vochtige savanne streken
regenwouden

Frans Guyana, Suriname
Dit gebied ligt dicht bij de evenaar waardoor er een redelijk constante temperatuur is, zowel dag en nacht. Tevens is het hier snel donker.

[table width="100%" border="1" cellpadding="0"]
[tr bgcolor="#cccccc"]

		Jan	Feb	Mrt	Apr	Mei	Jun	Jul	Aug	Sep	Okt	Nov	Dec	Gem.
Gem temp	C	26	26	27	27	27	27	27	27	28	28	28	27	27
Max temp	C	29	29	29	29	29	29	30	31	31	31	30	29	30
Min temp	C	23	23	24	24	24	24	24	24	24	24	24	24	24
Gem vochtigheid	%	81	79	77	78	82	85	84	83	82	79	79	82	81
Gem neerslag	Mm	251	122	113	178	296	346	281	185	88	98	157	313
Dagen met neerslag		20	16	16	16	23	24	23	17	9	8	13	21
Gem zonuren		6	7	7	7	7	6	6	6	5	5	5	4

[strong]Brazilie[/strong]
Brazilië bevindt zich grotendeels ten zuiden van de evenaar waardoor de seizoenen omgekeerd zijn aan de seizoenen in Nederland. Bovendien is Brazilië immens groot en kent het daardoor vijf klimatologische streken. De noordelijke Amazone is gesitueerd rond de evenaar. Dit gebied is daardoor tropisch warm, zelfs in de regentijd. Het Noordoosten kent dezelfde temperaturen, maar is tegelijkertijd ook het droogste deel van het land. De centrale hooglanden kennen een subtropisch, gematigd klimaat en in het zuiden is het klimaat te vergelijken met Nederland.

Tijdens de Braziliaanse winter (juni-september) schommelen de temperaturen tussen de 10 graden in het zuidelijkste deel tot 28 graden in de tropische delen. In de zomer (december-maart) is het in heel Brazilië warm tot heet met temperaturen van 25 tot 40 graden.

[table width="100%" border="1" cellpadding="0"]
[tr bgcolor="#cccccc"]

		Jan	Feb	Mrt	Apr	Mei	Jun	Jul	Aug	Sep	Okt	Nov	Dec	Gem.
Gem temp	C	25	25	25	26	26	25	25	26	27	26	26	25	26
Max temp	C	31	31	32	33	33	34	35	37	36	34	33	33	33
Min temp	C	21	21	21	20	20	18	17	18	19	20	21	22	20
Gem vochtigheid	%	78	78	79	85	86	84	83	79	77	72	72	77
Gem neerslag	Mm	52	118	182	238	183	188	183	86	64	24	27	27
Dagen met neerslag		15	9	16	17	15	18	18	18	13	6	6	13
Gem zonuren

De vergelijking met Nederland

[table width="100%" border="1" cellpadding="0"]
[tr bgcolor="#cccccc"]

		Jan	Feb	Mrt	Apr	Mei	Jun	Jul	Aug	Sep	Okt	Nov	Dec	Gem.
Gem temp	C	3	4	6	9	13	16	17	18	14	11	7	4
Max temp	C	5	6	9	12	16	19	20,5	21	17,5	14	9	6,5
Min temp	C	1	0,5	3	4,5	8	11	13	13	10,5	8	4	2
Gem vochtigheid	%	89	85	82	77	75	78	78	78	85	87	90	90
Gem neerslag	Mm	58	74	59	51	60	73	82	82	80	82	87	81
Dagen met neerslag		20	16	16	16	23	24	23	17	9	8	13	21
Gem zonuren		72	95	122	175	208	209	185	194	157	120	67	56

Nederland is veel kouder dan de landen in het verspreidingsgebied van de kolenbranders. Toch is dit niet zo erg. In Brazilie zijn de seizoenen omgedraaid. De winter in Brazilie is bij ons de zomer. Hier liggen de temperaturen dichter bij elkaar. Wat voor ons de warme periode is, is voor de kolenbrander een 'koele' periode. In de winter gaan de dieren weer naar binnen en kunnen ze goed warm worden gehouden met een hoge vochtigheid (regenseizoen). Op deze manier kan toch het natuurlijke klimaat verloop worden nagebootst.
Voor Surimane en Frans Guyana is dit moeilijker omdat hier een constanter en warmer klimaat heerst.

[strong]Huisvesting[/strong]
De kolenbrander is dus een middelgrote schildpad waar men toch een redelijke ruimte voor nodig heeft. Tevens is het belangrijk om een hoge luchtvochtigheid vast te houden. Een open bak is dus niet verstandig. Voor kleine kolenbranders is een bak van 120 X 40 X 40 voldoende. Op de bodem kan men gebruik maken van aubiose of een mengsel van potgrond met cocaopeat. Beide houden de luchtvochtigheid een beetje op peil. Verder is een ondiepe waterbak waar ze geheel in kunnen een must. Als verwarming kan men gebruik maken van spotjes. Aangezien het dieren zijn die op de rand van het bos leven, hoeft er geen overdaad aan TL licht te worden geplaatst. Wel wordt een UV-lamp aangeraden. Hier kan men kiezen uit een TL versie of een UV sport waar men ze geduren een tijd per dag onder zet.
In de zomer kunnen kolenbranders naar buiten mits de temperatuur hoger is dan 22 graden. Er zijn veel goede ervaringen opgedaan met het houden van kolenbranders in een kas met uitloop naar buiten. In de kas kan een warme plek worden gemaakt waardoor de dieren ook op iets minder warme dagen toch kunnen opwarmen.

Voorbeeld van een bak

Deze bak heeft een formaat van 170 X 60 X 60 cm. Er hangen 2 kleine lampjes van 25 W zodat de bak niet al te veel wordt verlicht. Zoals gezegd hebben kolenbranders niet heel veel licht nodig. Een boven de waterbak en een boven de stenen. Het lampje boven de waterbak gaat als eerste aan om de luchtvochtigheid op te drijven. Een uur later de tweede boven de stenen. De lampjes zitten ook in het midden zodat ze zelf kunnen kiezen op welke temperatuur zitten. De UV-TL gaat om 11 uur aan tot 15 om de middag zon te simuleren. Op deze manier zit er een verloop in de dag. Het lampje boven de stenen gaat ook als eerste uit in de avond. De planten aan de rechterkant staan dichter op elkaar. Op die manier lijkt de slaapplek op een hol (als de planten wat groter zijn)

Voeding
Voeding is een moeilijk onderwerp. Van vroeger uit dacht men voornamelijk fruit te moeten voeren. Fruit is goed maar een overmaat hiervan kan darmproblemen geven. Tegenwoordig houd men het meer op groenvoer. Van essentieel belang is de afwisseling. Eenzijdige voedig kan leiden tot bultvorming en eventueel zieke dieren.

In de onderstaande tabel kan men aflezen wat te voeren.

aanbevolen
Paksoy	Andijvie	tomaat	Chinese kool	spinazie
gras
aarbeien	broccoli	paddestoelen	weidebloemen	aarbeien
met	mate
Meloen	Peer	Appel	Kiwi	mandarijnen
gras	kattevoer (rund)	vis	wormen	naaktslakken
mieren	kevers	vlinders
niet	aanbevolen
Banaan

Ook in het wild is er een regen- en droogte seizoen. Het voedingspatroon van de dieren is hier aan gerelateerd. In de wintermaanden kan men het kattenvoer en de vis geven. Doe dit maar eens per maand.

Natuurlijk zijn extra vitamines en mineralen ook van belang. Ook hier geldt dat een overmaat niet goed is en voor zieke dieren van zorgen. Gebruikte preparaten zijn:
farm o san
gistocal

Voortplanting

Het paarseizoen is van september tot juli. Als een mannetje wil paren gaat deze parallel naast een andere schildpad staan en maakt markante zwaai bewegingen met zijn hoofd en een kipachtig tokkend geluid. De andere schildpad moet op de juiste manier terug reageren voordat het mannetje verder gaat. Is de reacte de juiste, loopt het mannetje naar de staart van de schildpad om te bevestigen wat hij al dacht (hij checkt of het een vrouwjte is). Pas daarna zal er een paring plaatsvinden. Een vrouwtje kan tot 3 legsels per jaar produceren met gemiddeld 20 eieren per legsel. Gemiddeld komen de eieren na 5 tot 6 maanden uit.

Meer foto's

Origineel: http:www.chelonia.nl/artikelen/caresheet/geochelone-carbonaria

Bronnen:
www.carbonaria.ch
www.weer.nl
diverse internet sites